Od 1 stycznia 2020 r. weszły w życie przepisy wprowadzające do ustaw o podatku dochodowym tzw. ulgę na złe długi. Zakładanym celem tych regulacji jest ograniczenie zatorów płatniczych. Na podstawie nowych regulacji wierzyciele mają prawo do zastosowania ulgi w związku z brakiem uregulowania zobowiązań przez dłużników. Ulga dla wierzycieli wiąże się również z określonymi obowiązkami dłużników. Co istotne, przepisy regulujące kwestie ulgi mają zastosowanie także w przypadku ryczałtowców.
Nadrzędnym celem wprowadzenia nowych przepisów jest mobilizacja dłużników do szybszego regulowania zobowiązań. Tym samym Ministerstwo Finansów chciało poprawić ogólną płynność finansową podmiotów na polskim rynku. W tej sprawie kluczowymi są zmiany wprowadzone w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Od 1 stycznia 2020 r. nosi ona nazwę ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (dalej: upno) i to do niej będą się odwoływały nowe przepisy updof, updop oraz uzpd.
Można zauważyć oczywiste podobieństwa pomiędzy nowo wprowadzanymi przepisami a istniejącą już i chętnie stosowaną przez wierzycieli ulgą na złe długi w VAT. Niezaprzeczalnie dobrą stroną nowo wprowadzonych regulacji jest to, że nie mają one w zamierzeniu jedynie „karać” dłużników, zmuszając ich do podnoszenia podstawy opodatkowania, ale przede wszystkim powinny ułatwić funkcjonowanie podmiotom, które nie otrzymały zapłaty za swoje towary lub usługi. Nowe przepisy dają przedsiębiorcom (wierzycielom), którzy nie otrzymali zapłaty, możliwość obniżenia zobowiązania podatkowego do zapłaty. Pomaga to w utrzymaniu płynności finansowej.
Zastosowanie ulgi na złe długi jest możliwe w rocznym zeznaniu podatkowym lub na etapie obliczania miesięcznej zaliczki na PIT i CIT, jednak jedynie w przypadku spełnienia określonych warunków:
- dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie będzie w trakcie postępowania upadłościowego, likwidacyjnego lub restrukturyzacyjnego;
- od daty wystawienia faktury (rachunku), zawarcia umowy nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wystawiono fakturę (rachunek) lub zawarto umowę. Jeśli rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę - gdy nie upłyną dwa lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
- dochody z działalności wierzyciela i dłużnika, którzy są stronami transakcji handlowej, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.
Poza dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych i opodatkowanymi podatkiem liniowym oraz przychodami opodatkowanymi ryczałtem, korekty dokonywane od 1 stycznia 2020 r. będą miały zastosowanie także w stosunku do dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, objętych stawką podatku 5% na mocy art. 30ca updof i art. 24d updop. Nowe uregulowania stosuje się w przypadku transakcji, dla których termin płatności upłynął po 31 grudnia 2019 r. (art. 16 ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych - Dz.U. z 2019 r. poz. 1649).
