W Dzienniku Ustaw z 2021 roku pod poz. nr 2105 została opublikowana ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, czyli podatkowa część Polskiego Ładu, która wprowadza wiele istotnych zmian w zakresie opodatkowania dochodów Polaków a w szczególności:

• Od dnia 1 stycznia 2022 r. nastąpi podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie stawka podatku w wysokości 32%.
• Kwota wolna od podatku od 1 stycznia 2022 r. zostanie podwyższona do 30 000 zł i jednocześnie wzrośnie roczna kwota zmniejszająca podatek, określona w pierwszym przedziale nowej skali podatkowej, do 5100 zł.
• Od 2022 r. kwotę zmniejszającą miesięczne zaliczki na podatek na podstawie PIT-2 należy stosować przez cały rok, czyli zarówno przy obliczaniu podatku 17%, jak i 32%.
• Uchylenie możliwości odliczenia od podatku składki zdrowotnej (7,75% podstawy wymiaru) dotyczy wszystkich podatników, w tym także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
• Ulga dla klasy średniej, polegająca na odliczeniu od dochodu dodatkowej kwoty, której wysokość uzależniona jest od wysokości osiąganych opodatkowanych przychodów dotyczy wyłącznie przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
• Kwotę zaliczki podatkowej, o którą należy obniżyć składkę zdrowotną (jeżeli zaliczka jest niższa od składki zdrowotnej), należy obliczyć zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2021 r.
• Pracownik ma prawo złożyć pracodawcy pisemny wniosek o niestosowanie kosztów uzyskania przychodu w wysokości 250 zł miesięcznie przy obliczaniu należnych zaliczek na podatek.
• Zleceniobiorca może złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek od osiąganego przychodu, jeżeli nie przekroczy on 30 000 zł rocznie.
• Od 1 stycznia 2022 r. przychód z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych będzie zależał od mocy jego silnika.
• Po 31 grudnia 2021 r. podatnicy będą mogli korzystać z trzech nowych zwolnień podatkowych: na powrót, wychowujących co najmniej 4 dzieci (ulga dla rodziny), dla emerytów.
• Na wysokość składki zdrowotnej przedsiębiorców będzie miała wpływ forma opodatkowania oraz wysokość osiąganych przez nich dochodów lub przychodów.

Ważniejsze zmiany w podatku PIT

W dniu 29 października 2021 r., Sejm zajął się poprawkami Senatu do tzw. Polskiego Ładu, który w dużej mierze poświęcony jest ustawom podatkowym. Spośród 62 poprawek senackich Sejm przyjął w zasadzie jedynie te redakcyjne, odrzucając zmiany merytoryczne. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich, a dotykające osób fizycznych (zarówno nie prowadzących działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorców).

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji ustawy o PIT, celem zmian jest zmniejszenie klina podatkowego oraz stworzenie bardziej sprawiedliwego systemu podatkowego. Jedną ze zmian, na jakie się zdecydowano, jest podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł oraz usunięcie przepisów, które ograniczały bądź pozbawiały prawa do kwoty wolnej osoby więcej zarabiające.

Polski Ład zakłada, że kwotę wolną w tej wysokości będzie miał każdy podatnik opodatkowany skalą podatkową. Kwotę wolną na tym poziomie wprowadzono poprzez podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5 100 zł (30 000 zł x 17% minus 5 100 zł = 0 zł).

Rośnie też limit pierwszego progu podatkowego. Podatek wg stawki 32% podatnicy będą płacić dopiero od dochodu przekraczającego w skali roku 120 000 zł (obecnie jest to 85 528 zł).

Zmiany w składce na ubezpieczenie zdrowotne

Powyższe nie oznacza jednak, że w portfelu każdego podatnika pozostanie dodatkowo niecałe 5 tys. zł. Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych zabierają bowiem wszystkim podatnikom prawo do odliczenia od podatku obliczanej od opodatkowanego dochodu i płaconej (pobieranej przez płatnika) składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przypomnijmy – składka ta była przekazywana do ZUS w wysokości 9% podstawy jej naliczenia (ustalanej w różny sposób w zależności od okoliczności), ale z drugiej strony 7,75% podstawy naliczenia tej składki było wprost odliczane od należnego fiskusowi podatku dochodowego. Polski Ład uchyla prawo do odliczenia tej składki od podatku dochodowego.

Składka zdrowotna od 2022 roku – zasady ogólne

Polski Ład to przede wszystkim zmiana zasad naliczania składki zdrowotnej, która dotknie każdą formę opodatkowania działalności gospodarczej. Od przyszłego roku wysokość stawki procentowej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców nadal będzie wynosić 9 proc., lecz zmieni się podstawa wymiaru tej składki. Co więcej, przedsiębiorcy stracą możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych wysokość składki będzie zależna od miesięcznego dochodu. Sytuacja prezentuje się następująco:

•   3 010 zł miesięcznego dochodu – 270,90 zł składki zdrowotnej,
•   5 000 zł miesięcznego dochodu – 450 zł składki zdrowotnej,
•   8 000 zł miesięcznego dochodu – 720 zł składki zdrowotnej,
• 10 000 zł miesięcznego dochodu – 900 zł składki zdrowotnej,
• 12 000 zł miesięcznego dochodu – 1 080 zł składki zdrowotnej,
• 15 000 zł miesięcznego dochodu – 1 350 zł składki zdrowotnej,
• 20 000 zł miesięcznego dochodu – 1 800 zł składki zdrowotnej,
• 30 000 zł miesięcznego dochodu – 2 700 zł składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna 2022 – ryczałt ewidencjonowany

Przedsiębiorcy opodatkowani w formie ryczałtu ewidencjonowanego również będą płacić w 2022 r. składkę zdrowotną w wysokości 9%, i też zmieni się jej podstawa wymiaru. Dla przychodów z ryczałtu ustalone zostały trzy graniczne limity, wobec których przyjęto trzy odrębne podstawy wymiaru zdrowotnego:

• roczne przychody do 60 000 zł – 305,56 zł składki zdrowotnej,
• roczne przychody od 60 do 300 000 zł – 509,27 zł składki zdrowotnej,
• roczne przychody powyżej 300 000 zł – 916,68 zł składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna 2022 – podatek liniowy

Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym będą od 2022 r. płacić niższą stawkę procentową składki zdrowotnej i wyniesie ona 4,9% dochodu. Należy podkreślić, że składki zdrowotne przedsiębiorców na podatku liniowym nie mogą być niższe niż 9% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego od 1 stycznia roku składkowego. Tutaj sytuacja wygląda następująco:

• do 5 510 zł miesięcznego dochodu – 270,90 zł składki zdrowotnej,
•   8 000 zł miesięcznego dochodu – 392 zł składki zdrowotnej,
• 10 000 zł miesięcznego dochodu – 490 zł składki zdrowotnej,
• 12 000 zł miesięcznego dochodu –  588 zł składki zdrowotnej,
• 15 000 zł miesięcznego dochodu – 735 zł składki zdrowotnej,
• 20 000 zł miesięcznego dochodu – 980 zł składki zdrowotnej,
• 30 000 zł miesięcznego dochodu – 1 470 zł składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna 2022 r. – karta podatkowa

Natomiast przedsiębiorcy opodatkowani kartą podatkową będą zobowiązani w przyszłym roku opłacać składkę zdrowotną w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia roku składkowego. W przypadku tych przedsiębiorców odliczenie składki zdrowotnej od podatku również nie będzie możliwe. Zatem w 2022 roku, przedsiębiorcy opodatkowani kartą podatkową będą płacić składkę zdrowotną w wysokości 270,90 zł, gdyż minimalne miesięczne wynagrodzenie wzrośnie do 3 010 zł.

Nowelizacja zakłada wprowadzenie ulgi dla osób osiągających przychody ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz podatników osiągających przychody z działalności gospodarczej opodatkowane według skali podatkowej.
Kwota ulgi będzie obliczana według wzoru:

1. (A x 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
2. (A x (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

– w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Ulga powyższa będzie przysługiwać, gdy kwota przychodu wyniesie co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł. W przypadku małżonków korzystających ze wspólnego rozliczenia, przychodem u każdego z nich na potrzeby tej ulgi będzie połowa sumy ich łącznych przychodów.

W przypadku przedsiębiorców ustawodawca wskazał, że na potrzeby ulgi brany pod uwagę będzie uzyskiwany z prowadzonej działalności przychód pomniejszony o koszty prowadzenia tej działalności. Wprowadził więc do ustawy nowe pojęcie „koszty prowadzenia działalności”, którego nie zdefiniował. To zapewne w praktyce spotka się z licznymi problemami interpretacyjnymi.

Ulga na powrót podatnika

Adresatami ulgi będą osoby, które zmieniły rezydencję podatkową na polską (przede wszystkim posiadające polskie obywatelstwo, Kartę Polaka), a które przez ostatnie 3 lata nie miały rezydencji podatkowej w RP.

Odliczenie będzie mogło być stosowane przez 4 lata następujące po okresie bazowym, którym będzie wybrany przez podatnika: rok zmiany rezydencji podatkowej i stania się polskim rezydentem albo rok następujący po zmianie takiej rezydencji.

Wysokość odliczenia wyniesie w pierwszym roku 50% podatku należnego za rok bazowy, w drugim – 50% podatku należnego obliczonego za pierwszy rok stosowania ulgi, w trzecim roku 50% podatku należnego obliczonego za rok drugi a w czwartym roku stosowania ulgi 50% podatku należnego za trzeci rok stosowania odliczenia.

PIT-0 dla pracujących seniorów

Ustawa zakłada ulgę dla wybranych podatników, którzy pomimo osiągnięcia uprawnień do emerytury zrezygnują z jej pobierania i postanowią zostać na rynku pracy. Jest ona skierowana do seniorów zatrudnionych na etacie, zleceniu czy przedsiębiorców opodatkowanych skalą podatkową, podatkiem liniowym bądź ryczałtem ewidencjonowanym. PIT-0 dla seniora ma działać na tej samej zasadzie, co PIT-0 dla młodych. Zyskają oni dodatkowe zwolnienie z podatku w wysokości 85 528 zł wybranych przychodów. Dodatkowo będzie im też przysługiwać nowa kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł. W rezultacie senior, których nie będzie pobierał emerytury, podatek dochodowy będzie płacił po przekroczeniu zarobków w wysokości 115 528zł.

PIT-0 dla rodzin 4+

Kolejne zwolnienie z podatku zostało przewidziane dla rodziców (w tym rodzin zastępczych i opiekunów prawnych) wychowujących co najmniej czworo dzieci. Ulga będzie działać na podobnych zasadach jak PIT-0 dla czynnych zawodowo emerytów. Rodzic co najmniej czwórki dzieci dla wybranych przychodów (z szeroko rozumianej umowy o pracę, umowy zlecenie bądź działalności gospodarczej) uzyska dodatkowe zwolnienie z podatku w wysokości 85 528 zł. Nowelizacja odbierze przy tym samotnym rodzicom możliwość rozliczania się z dziećmi. Preferencję tą zastąpi ulga polegająca na odliczeniu od podatku kwoty 1 500 zł.

Prywatny najem tylko na ryczałcie

Ustawa przewiduje, że podatnicy stracą prawo do opodatkowania prywatnego najmu skalą podatkową. Obowiązkowy ma tutaj być ryczałt ewidencjonowany. Same stawki podatku ryczałtu nie ulegną zmianie. Podatek ten będzie zatem wynosił 8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł. Na mocy przepisów przejściowych w 2022 roku, jednakże podatnicy będą mogli korzystać jeszcze z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym.

Szara strefa obciąży pracodawcę

Do ustawy trafią też przepisy będące batem na zatrudniających „na czarno” pracowników bez ujawniania ich wynagrodzenia. Za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia takiemu pracodawcy zostanie przypisany przychód w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Negatywnych konsekwencji z tytułu nielegalnego zatrudnienia nie poniesie za to zatrudniony „na czarno” pracownik – dotkną one tylko pracodawcę. Nadto z kosztów podatkowych pracodawcy będą wyłączone wypłacone wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wynagrodzenia wypłacane nielegalnie, nazywane także potocznie „pod stołem”.

Inne zmiany

Wśród innych istotnych zmian dla przedsiębiorców, które wprowadzi w ustawie o PIT Polski Ład, wymienić można m.in.:

1. zmiany dotyczące rozliczania sprzedaży rzeczy wykupionych z umów leasingowych,
2. likwidację możliwości amortyzowania nieruchomości mieszkalnych (od 2023 roku),
3. ulgę dla korzystających z terminali płatniczych,
4. wycenę majątku prywatnego wprowadzanego do firmy w wartości nie wyższej niż bieżąca cena rynkowa,
5. zmiany w stawkach ryczałtu ewidencjonowanego (obniżenie niektórych stawek),
6. ograniczenie w stosowaniu opodatkowania kartą podatkową,
7. zmiany w procedurze poboru podatku u źródła,
8. wprowadzenie nowych ulg, w tym inwestycyjnych (ulga na prototyp, na robotyzację, na zatrudnianie innowacyjnych pracowników, CSR, IPO, prowzrostowa).